1.3 Wetgeving over keuringen/onderzoeken

Algemeen
In bijlage 5 van de Leidraad Verplichte Medische Keuringen van de NVAB is een overzicht opgenomen van keuringsreglementen die een nadere regelgeving geven voor wettelijke keuringen.

Verplichting van de medische keuring
De wetgever heeft in wetten opgenomen dat een medische keuring noodzakelijk is voor aanvang en/of gedurende de uitoefening van bepaalde functies. Doorgaans is de veiligheid van betrokkene en die van derden de belangrijkste overweging bij het verplicht stellen van een medische keuring.

Gezondheids- en veiligheidsrisico’s voor werknemer en/of derden zullen ook hier vaak van belang zijn. In het algemeen zal het doel van Verplichte Medische Keuringen zijn voorkómen of beperken van gezondheids- en veiligheidsrisico’s voor betrokkene en/of derden.

Indien voor een bepaalde keuring zowel wet als cao-regels bevat, is het goed om te realiseren dat bij strijdigheid van die regels regelingen op basis van een wettelijk voorschrift boven cao-bepalingen gaan.

De inhoud van zowel AK en VMK als PMO onderzoeken wordt bepaald door de bedrijfsarts.

Verplichte medische onderzoeken – AK
De Wet op de Medische Keuringen (WMK) en het Besluit aanstellingskeuringen bepalen de gang van zaken bij aanstellingskeuringen (AK). Hierin staan regels over de vraag wanneer een aanstellingskeuring mag plaatsvinden en onder welke voorwaarden. Een aanstellingskeuring mag alleen in uitzonderingssituaties; we spreken dan van bijzondere functie-eisen. Er kan sprake zijn van zo’n uitzonderingssituatie als de functie risico’s kan opleveren voor de eigen gezondheid of veiligheid van de werknemer en/of die van andere mensen.

Verplichte medische onderzoeken – VMK
De Verplichte Medische Keuringen van werknemers tijdens hun dienstverband vallen niet onder het regime van de Wet op de Medische Keuringen (WMK). Voor Verplichte Medische Keuringen bestaat geen eenduidige procedurele en inhoudelijke regelgeving die voor alle keuringen geldt met uitzondering van keuringen die vallen onder de WMK. Per keuring dient de keurend bedrijfsarts na te gaan of er specifieke procedurele en/of inhoudelijke regels gelden.

Niet verplicht Periodiek Medisch Onderzoek – PMO
In de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), artikel 18, staat beschreven dat werkgevers werknemers "periodiek in de gelegenheid moeten stellen een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken". Dit betreft het aanbieden van Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Het doel is management en werknemers actueel inzicht te geven in de ontwikkeling van hun gezondheid en eventuele gezondheids- en verzuimrisico's.

De wet schrijft niet voor om de hoeveel tijd een PMO moet worden herhaald (met uitzondering van een aantal categorieën werkzaamheden).Het hangt af van de ervaringen met eerdere PMO’s en van factoren die met het werk van werknemers samenhangen:

1. de ernst van de gezondheidsschade die bij een gegeven blootstelling in het werk zou kunnen optreden;
2. de kans dat die schade werkelijk optreedt;
3. de snelheid waarmee die schade optreedt.

Gaat het om ernstige schade, met een grote kans van optreden in relatief korte tijd, dan zal het PMO vaak moeten plaatsvinden, bijvoorbeeld tweemaal per jaar. Dit kan het geval zijn bij het werken met bepaalde giftige of allergene stoffen. De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging heeft instemmingsrecht over de vraag hoe vaak een PMO in uw bedrijf moet worden uitgevoerd. Bij ontbreken van OR of personeelsvertegenwoordiger hebben de werknemers adviesrecht.